Κέβιν Κάρτερ – ακολουθώντας το κορίτσι και τον γύπα.

Όταν αυτή η φωτογραφία που αποτυπώνει τα δεινά του λιμού στο Σουδάν δημοσιεύτηκε στους New York Times στις 26 Μαρτίου 1993, οι αντιδράσεις των αναγνωστών ήταν έντονες και όχι μόνο θετικές. Κάποιοι είπαν ότι ο Κέβιν Κάρτερ, ο φωτορεπόρτερ που τράβηξε αυτή τη φωτογραφία, ήταν απάνθρωπος, ότι θα έπρεπε να είχε πετάξει τη φωτογραφική του μηχανή για να τρέξει να βοηθήσει το κοριτσάκι. Η διαμάχη μεγάλωσε όταν, λίγους μήνες αργότερα, κέρδισε το βραβείο Πούλιτζερ για τη φωτογραφία. Στα τέλη Ιουλίου του 1994, ήταν νεκρός.

Η συναισθηματική αποστασιοποίηση επέτρεψε στον Κάρτερ και σε άλλους φωτορεπόρτερ να γίνουν μάρτυρες αμέτρητων τραγωδιών και να συνεχίσουν τη δουλειά τους. Οι έντονες αντιδράσεις του κόσμου στη φωτογραφία του γύπα φάνηκε να είναι η τιμωρία για αυτό το απαραίτητο χαρακτηριστικό. Αργότερα, έγινε οδυνηρά σαφές ότι δεν ήταν καθόλου αποστασιοποιημένος. Είχε επηρεαστεί βαθιά, θανάσιμα από τις φρικαλεότητες στις οποίες είχε γίνει μάρτυρας.

Ο Κάρτερ μεγάλωσε στη Νότια Αφρική κατά τη διάρκεια του απαρτχάιντ. Έγινε φωτορεπόρτερ επειδή ένιωθε ότι έπρεπε να καταγράψει την αρρωστημένη μεταχείριση όχι μόνο των μαύρων από τους λευκούς, αλλά και μεταξύ των μαύρων εθνοτικών ομάδων, όπως αυτή μεταξύ των Xhosas και των Zulus.

Εντασσόμενος στις τάξεις λίγων μόνο άλλων φωτορεπόρτερ, ο Κάρτερ έμπαινε κατευθείαν στη δράση για να τραβήξει την καλύτερη λήψη. Μια νοτιοαφρικανική εφημερίδα έδωσε στην ομάδα το παρατσούκλι Bang-Bang Club. Εκείνη την εποχή, οι φωτογράφοι χρησιμοποιούσαν τον όρο “bang-bang” για να αναφερθούν στην πράξη της εξόδου στις νοτιοαφρικανικές townships για να καλύψουν την ακραία βία που συνέβαινε εκεί.

Μέσα σε λίγα χρόνια, είδε αμέτρητους φόνους από ξυλοδαρμούς, μαχαιρώματα, πυροβολισμούς και necklacing, μια βάρβαρη πρακτική κατά την οποία ένα λάστιχο γεμάτο με λάδι τοποθετείται γύρω από το λαιμό του θύματος και ανάβει φωτιά.

Ο Κάρτερ ανέλαβε ειδική αποστολή στο Σουδάν, όπου τράβηξε τη διάσημη φωτογραφία του γύπα. Πέρασε μερικές ημέρες περιοδεύοντας σε χωριά γεμάτα από πεινασμένους ανθρώπους. Όλο αυτό το διάστημα, ήταν περικυκλωμένος από ένοπλους Σουδανούς στρατιώτες που ήταν εκεί για να τον εμποδίσουν να παρέμβει. Οι παρακάτω φωτογραφίες αποδεικνύουν ότι ακόμα και αν αποφάσιζε να βοηθήσει το κοριτσάκι, οι στρατιώτες δεν θα το επέτρεπαν. Η πρώτη τραβήχτηκε από τον ίδιο τον Κάρτερ.

Αφού έλαβαν πολλά τηλεφωνήματα και επιστολές από αναγνώστες που ήθελαν να μάθουν τι συνέβη στο κοριτσάκι, οι New York Times έκαναν ένα σπάνιο βήμα και δημοσίευσαν ένα σημείωμα του συντάκτη που περιέγραφε όσα γνώριζαν για την κατάσταση. “Ο φωτογράφος αναφέρει ότι ανέκαμψε αρκετά ώστε να συνεχίσει το οδοιπορικό της αφού ο γύπας διώχτηκε. Δεν είναι γνωστό αν έφτασε στο κέντρο σίτισης.

Οι περισσότεροι από εμάς δυσκολευόμαστε να κατανοήσουμε πώς ο Κάρτερ και οι υπόλοιποι της Λέσχης Bang-Bang έκαναν αυτή τη δουλειά μέρα με τη μέρα. Αποδεικνύεται όμως ότι αυτό τους επιβάρυνε, και στην περίπτωση του Κάρτερ, μοιραία. Το καθημερινό τελετουργικό του Κάρτερ περιελάμβανε τη χρήση κοκαΐνης και άλλων ναρκωτικών, τα οποία θα τον βοηθούσαν να αντιμετωπίσει τη φρίκη του επαγγέλματός του. Συχνά εκμυστηρευόταν στη φίλη του Judith Matloff, πολεμική ανταποκρίτρια. Είπε ότι “μιλούσε για την ενοχή των ανθρώπων που δεν μπόρεσε να σώσει επειδή τους φωτογράφιζε καθώς σκοτώνονταν”. Είχε αρχίσει να οδηγεί σε κατάθλιψη. Ένας άλλος φίλος, ο Reedwaan Vally, λέει: “Μπορούσες να το δεις να συμβαίνει. Μπορούσες να δεις τον Κέβιν να βυθίζεται σε μια σκοτεινή φυγή”.

Και τότε ο καλύτερος φίλος του και συνάδελφος του στο Bang-Bang Club, ο Ken Oosterbroek, πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε ενώ βρισκόταν στα γυρίσματα. Ο Κάρτερ αισθανόταν ότι έπρεπε να ήταν αυτός στην θέση του, αλλά δεν ήταν εκεί με την ομάδα εκείνη την ημέρα επειδή του έδιναν συνέντευξη για τη βράβευση του Πούλιτζερ. Τον ίδιο μήνα, ο Νέλσον Μαντέλα έγινε πρόεδρος της Νότιας Αφρικής.

Ο Κάρτερ είχε επικεντρώσει τη ζωή του στην αποκάλυψη των δεινών του απαρτχάιντ και τώρα – κατά κάποιον τρόπο – είχε τελειώσει. Δεν ήξερε τι να κάνει με τη ζωή του. Συν τοις άλλοις, ένιωθε την ανάγκη να ανταποκριθεί στο Πούλιτζερ που είχε κερδίσει. Λίγο αργότερα, μέσα στην ομίχλη της κατάθλιψής του, έκανε ένα τρομερό λάθος. Σε αποστολή για το περιοδικό Time, ταξίδεψε στη Μοζαμβίκη. Στην πτήση της επιστροφής, άφησε όλα τα φιλμ του -περίπου 16 ρολά που είχε γυρίσει εκεί- στο αεροπλάνο. Δεν βρέθηκαν ποτέ. Για τον Κάρτερ, αυτό ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Λιγότερο από μια εβδομάδα αργότερα, ήταν νεκρός. Πήγε σε ένα πάρκο, πέρασε έναν σωλήνα από την εξάτμιση στο αυτοκίνητό του και πέθανε από δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα.

Ναι, η κατάκτηση του βραβείου Πούλιτζερ τον πίεσε, αλλά δεν οδήγησε άμεσα στο θάνατό του. Αντίθετα, το μόνο που έκανε ήταν να προστεθεί στον σωρό του άγχους και των ενοχών που είχε συσσωρεύσει καταγράφοντας μερικές από τις πιο φρικιαστικές γωνιές του κόσμου. Αλλά χάρη στην εγκεφαλικά αξιομνημόνευτη φωτογραφία του, ο λιμός στο Σουδάν έγινε διεθνώς γνωστός. Ο Κάρτερ άφησε ένα ανεξίτηλο σημάδι στη συνείδηση του πλανήτη.

Ακολουθούν τα λόγια του σημειώματος, που βρέθηκε λίγο μετά τον θάνατό του:

«Συγγνώμη. Ο πόνος της ζωής υπερισχύει της ευτυχίας, σε σημείο που να μην υπάρχει χαρά πια. Έχω κατάθλιψη, δεν έχω τηλέφωνο, λεφτά να δώσω στο παιδί μου, για να ξεπληρώσω το νοίκι και τα χρέη μου. Με στοιχειώνουν οι αναμνήσεις των σκοτωμών, των πτωμάτων, του θυμού και του πόνου των πεινασμένων και τραυματισμένων παιδιών, οι εικόνες με τους πολεμοχαρείς τρελούς και τους εκτελεστές. Θα πάω να βρω τον Ken αν είμαι τυχερός».